Mga TODA sa Manito, Organisado daw baya?

                   

                    May asosayon pero bako organisado.

                 Igwa nin pila an mga paratricycle– sa mag-ibungang gilid kan Manito People’s Centrum, sa may ampangan kan dating opisina kan ALECO, buda sa may gilid kan national road karaya kan Palawan Express Center. Iba-iba an ruta na tigduduruman pero kun nata an mga nakalinya paduman sa Brgy. Balasbas puwede mag-atud nin mga pasahero pasiring sa Brgy. Pawa dawa dakul na tricycle an may talagang ruta pa-Pawa. Patas daw an sistema?

Tiggigibo an pagpila para maging organisado, tanganing warang ralamangan, buda an nasa inutan iyo talaga an inot na makua ki mga pasahero. Pero kun minsan naiinot pa an nasa ikaduwa o mga nasa udyan sa linya. Pag nag-abot na an jeep na biyaheng aling Legazpi, an mga paratricycle kulang na sana kuruuton na an mga pasahero sa laog kan jeep kun mag-aragawan. Kun siring ano an mga gamit kan paglinya kan mga tricycle?

Sa mga aldaw na igwa nin eskwela, an mga tricycle garo na christmas tree na igwa nin kadakol na nagsuru-sarabit na estudyante. Igwa na nin apat na aki sa laog, tolo sa likudan kan drayber, igwa pa na nakasabit sa gilid, likudan buda taas kan sakayan. Over pa sa overloaded ini ta an normal sanang bilang kan mga pasahero tolo sagkud apat sana. Talagang peligroso ining marhay lalo na kun nagkataong an drayber kaskasero pa kaya dapat mapundo na an arog kaini.

Igwa man nin mga paratricycle na wara nin lisensya na mag-drive buda warang prangkisa an sakayan pero nakakabuwelo pa man gilayon sa pagpasada. Pag an mga pulis nagdadarakop, dai na ngani kabanga an mga natatada. Kaya mas maray kuta nang mas regular ini tanganing mapundo na an mga kolorum na sakayan.

Igwa man na kun maningil ki pamasahe labi-labi lalo na sa mga baguhan sa lugar. An mga pasahero man dai aram kun pira an tamang bayad. Kun magkakaigwa sanang dawa  saday na laganan nin anunsyo na may nakakaag kun pira an tamang pamasahe na maiiling sa kada paradahan o kaya man nakadukot sa laog kan mga tricycle na pwede mabasa kan mga parasakay, malilimitaran an pagdaya sa pamasahe.

Saro sa mga rason kun nata masamok pag-ilingon an mga tricycle iyo ta dai maaraman kun sain an lehitimong ruta kan mga ini lalo na kun nasa tinampo na. Sa ibang lugar arog kan Sorsogon, igwa sinda nin mas maayos na sistema. Igwang tig-iimplimentar na “color coding” o an pagkaag nin pararehas na kulay nin pintura sa mga magkakapararehas na ruta buda darakula an mga nakakaag na numero kan prangkisa. Ano kaya kung ipadagos ini sa Manito? Ta igwa na man ki color coding alagad dai man nagsusurunod an iba.  Ini posible ta igwa nin mga TODA.

Huli ta an mga sakayan na ini pampubliko, mas maray kuta na nakasulog ki marhay an mga driver – dai nakauba ki pantaas o nakasando. Mas maayos ngani kun igwa ki uniporme an kada TODA tanganing mas katubod-tubod, desente, organisado, buda komportable sa posisyon kan mga pasahero.

An ikakamaray kan mga pasahero an dapat inot na tig-iisip kan mga driver. Huli ta ini pampublikong lunadan, dapat nagtatao sinda ki maray na serbisyo sa publiko.

 -- Jonel D. Arizapa

Manito's Time, December 31, 2017